Η συμβολή τους στην εκμάθηση κοινωνικών δεξιοτήτων για παιδιά με και χωρίς ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες
Είναι λίγο-πολύ γνωστά σε όλους μας: Εκπαιδευτικούς, γονείς, παιδιά, μικρούς και μεγάλους! Τα περισσότερα παιδάκια ενθουσιάζονται να παίζουν με αυτά και να αναλαμβάνουν το ρόλο του μικρού αρχιτέκτονα! Προσωπικά, αν και μικρή δεν ήμουν το παιδί που τρελαινόταν να ασχολείται με τη δημιουργία τέτοιων κατασκευών, βλέποντας, πλέον, τη χρησιμότητά τους, αναθεωρώ την τότε επιλογή μου.
Πριν πέντε, περίπου, χρόνια, στο πλαίσιο μίας πρακτικής, κατά τη διάρκεια του μεταπτυχιακού μου στην Ειδική Αγωγή, σε κάποιο δημοτικό σχολείο της Θεσσαλονίκης, παρακολούθησα μία δασκάλα να πραγματοποιεί ενισχυτική διδασκαλία σε παιδιά με αυτισμό και μαθησιακές δυσκολίες. Προκειμένου να κατανοήσουν την ύλη που έπρεπε να διδαχθούν στα Μαθηματικά, η συγκεκριμένη δασκάλα χρησιμοποιούσε τουβλάκια από τα παιχνίδια Lego, γεγονός το οποίο πραγματικά με είχε εντυπωσιάσει καθώς δεν μου είχε ζητηθεί ως τότε να δουλέψω με τέτοια παιδιά αλλά και πόσο μάλλον να χρησιμοποιήσω τέτοιου είδους τεχνικές.
Εργαζόμενη πλέον σε Αγγλικό δημοτικό σχολείο έχω αναλάβει τη διοργάνωση και λειτουργία τριών κοινωνικών λεσχών (social clubs), δύο από τις οποίες θα βασίζονται στο παιχνίδι και τη δημιουργία με παιχνίδια Lego. Ψάχνοντας παραπάνω, μελετώντας αλλά και δουλεύοντας το υλικό αυτών των δραστηριοτήτων προκειμένου να φτιάξω ένα πλάνο με συγκεκριμένους και εφικτούς στόχους, ανακάλυψα τα εξής:
- Η χρήση των παιχνιδιών Lego στην εκπαίδευση αφορά όχι μόνο τα παιδιά με ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες αλλά και τα παιδιά χωρίς ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες. Τα μικρά παιδιά τα οποία αποχωρίζονται τους γονείς τους και ξεκινούν να φοιτούν στο νηπιαγωγείο, έρχονται σε επαφή με μία μεγαλύτερη προέκταση της κοινωνίας με αποτέλεσμα να χρειάζονται βοήθεια για την ομαλή πλοήγησή τους σε αυτή. Η πλειοψηφία των μαθητών αναρωτιούνται: Θα κάνω φίλους; Πώς θα τους ζητήσω να παίξουμε; Θα μείνω μόνος; Τα παιδιά μέσα από αυτές τις δραστηριότητες μαθαίνουν να σέβονται τους συμμαθητές τους, να συνεργάζονται μεταξύ τους προκειμένου να υλοποιήσουν ένα κοινό στόχο – την κατασκευή ενός συγκεκριμένου σχεδίου με Lego-, να περιμένουν τη σειρά τους για να μιλήσουν ή να πράξουν, να ακούν τη γνώμη των συμμαθητών τους αλλά και τις οδηγίες των δασκάλων τους.
- Τα παιδιά βομβαρδίζονται καθημερινά από αμέτρητες πληροφορίες και γνώσεις. Η συγκεκριμένη δραστηριότητα τα βοηθά να χαλαρώσουν και να ξεδώσουν μέσα από το παιχνίδι, ενώ ταυτόχρονα προωθεί την εκμάθηση των παραπάνω κοινωνικών δεξιοτήτων, οι οποίες μπορεί να παραλείπονται κατά τη διάρκεια των μαθημάτων. Από προσωπική εμπειρία, είδα μαθητές να πιέζονται και να κλαίνε κατά τη διάρκεια των Μαθηματικών και της Γλώσσας και να χαμογελούν ξανά παίζοντας μετά από λίγο κατά τη διάρκεια μιας τέτοιας δραστηριότητας.
- Οι μαθητές μαθαίνουν, μέσα από τη συγκεκριμένη δραστηριότητα, να περιγράφουν και να αναγνωρίζουν αντικείμενα ανάλογα με το μέγεθος, το χρώμα και το σχέδιο τους. Πώς το καταφέρνουμε αυτό όμως; Φροντίζουμε να έχουμε μία ομάδα των τριών παιδιών για κάθε τέτοια δραστηριότητα με Lego και αναθέτουμε στο κάθε παιδί από ένα ρόλο: Κάποιο παιδί θα είναι «ο αρχιτέκτονας», ένα άλλο «ο προμηθευτής» και το τρίτο παιδί θα είναι «ο χτίστης». Συγκεκριμένα, «ο αρχιτέκτονας» αναλαμβάνει να διαβάσει προσεκτικά τις οδηγίες και προσπαθεί να περιγράψει με ακρίβεια το κάθε τουβλάκι στον «προμηθευτή» προκειμένου να βρει τα κατάλληλα υλικά-τουβλάκια για την κατασκευή. Στη συνέχεια «ο προμηθευτής» δίνει τα τουβλάκια στον «χτίστη» ο οποίος πρέπει τώρα να κάνει το τελευταίο βήμα και να χτίσει την κατασκευή. «Ο αρχιτέκτονας» είναι αυτός που θα πει στον «χτίστη» σε ποια θέση να βάλει το κάθε τουβλάκι. Πιστέψτε με δεν είναι καθόλου εύκολο! Ωστόσο, μέσα από αυτή τη δραστηριότητα τα παιδιά μαθαίνουν τα σχήματα, τα χρώματα αλλά και τη δημιουργία σωστών και ολοκληρωμένων προτάσεων!
- Η συγκεκριμένη δραστηριότητα δεν απευθύνεται μόνο σε παιδιά μικρής ηλικίας! Όποιος έχει ασχοληθεί και παίξει με Lego, γνωρίζει πως αυτές οι κατασκευές χωρίζονται σε διάφορες ηλικίες, επομένως υπάρχουν κατασκευές που απευθύνονται σε παιδιά αρκετά μικρής ηλικίας αλλά και άλλες που απευθύνονται σε παιδιά μεγαλύτερης ηλικίας. Έχει παρατηρηθεί πως μαθητές μεγαλύτερων ηλικιών είναι περισσότερο εξοικειωμένοι με τέτοιου είδους κατασκευές και με την εκμάθηση κοινωνικών δεξιοτήτων. Ωστόσο, πάντοτε υπάρχει η δυνατότητα ο κάθε μαθητής να μάθει κάτι καινούριο προκειμένου να καλυτερεύσει η συμπεριφορά του απέναντι στους δασκάλους, στους συμμαθητές του αλλά και στον υπόλοιπο κόσμο, όπως για παράδειγμα να μην είναι ανυπόμονος αλλά να περιμένει το συμμαθητή του να ολοκληρώσει το ρόλο του. Σε μαθητές μικρότερων ηλικιών ξεκινάμε συνήθως από τη διδασκαλία βασικών κοινωνικών δεξιοτήτων, όπως το να ακούν προσεκτικά τις οδηγίες πριν πράξουν, να μη διακόπτουν κάποιον όταν μιλάει, να εργάζονται ήσυχα χωρίς να ενοχλούν τους διπλανούς τους αλλά και να συνεργάζονται μεταξύ τους όταν χρειαστεί, να αφήνουν στους συμμαθητές τους τη δυνατότητα προσωπικού χώρου και να σέβονται την προσωπική ιδιοκτησία του σχολείου.
- Μην ξεχνάμε πως τα παιδιά καλλιεργούν, με αυτό τον τρόπο, τη φαντασία τους. Η στείρα απομνημόνευση γνώσεων και η παπαγαλία, παραγκωνίζουν την έμφυτη δημιουργικότητα των παιδιών, με αποτέλεσμα να κρίνεται απαραίτητη η προώθηση τέτοιων δραστηριοτήτων στο αναλυτικό πρόγραμμα του σχολείου. Επιπλέον, δεν μπορούμε όλοι να είμαστε καλοί σε όλα και δεν πρέπει να ξεχνάμε πως υπάρχουν παιδιά τα οποία που έχουν κλίση στη ζωγραφική και στις κατασκευές. Είναι σημαντικό ως εκπαιδευτικοί να μην υπονομεύουμε τη δημιουργικότητα και φαντασία αυτών των παιδιών, αλλά να τους προσφέρουμε συχνές, αν όχι καθημερινές, ευκαιρίες ανάδειξής τους.
Τις επόμενες ημέρες ξεκινάω τη διεξαγωγή των συγκεκριμένων δραστηριοτήτων στο σχολείο και είμαι σίγουρη πως τα αποτελέσματα θα με εκπλήξουν! Όποιος τα έχει ήδη χρησιμοποιήσει και θα ήθελε να μοιραστεί οποιαδήποτε ιδέα ή χρειάζεται κάποια καθοδήγηση και συμβουλή, μπορεί να επικοινωνήσει μαζί μου!
Σας ευχαριστώ πολύ!