Μανίτσα Ιφιγένεια – Παιδαγωγός με εξειδίκευση στην Ειδική Αγωγή και Ψυχολογία
Αυτό ήταν λοιπόν! Τέλος, για τους περισσότερους από εμάς, τα μπάνια και οι εξορμήσεις σε βουνά και παραλίες! Και για όσους, όμως, δεν κατάφεραν να κανονίσουν κάποια εκδρομή, ελπίζω να ήταν ένα ξεκούραστο καλοκαίρι. Τέρμα, λοιπόν, στην ανεμελιά αυτής της εποχής. Η νέα χρονιά βρίσκεται μπροστά μας κι εμείς είμαστε έτοιμοι να τη διανύσουμε.
Παρατηρώ πόσο δύσκολο είναι για τις οικογένειες των περισσότερων μαθητών μου να «μπουν ξανά σε μία σειρά» μετά τις διακοπές του καλοκαιριού. Το άγχος μεγάλο ώστε να καταφέρουν οι γονείς να ανταπεξέλθουν στις υποχρεώσεις τους αλλά κα να παρέχουν κίνητρα στα παιδιά τους να ξεκινήσουν με όρεξη το σχολείο και τις όποιες εξωσχολικές δραστηριότητες.
Αγαπημένοι μου γονείς, μανούλες και μπαμπάδες, μπορεί να μην είμαι ακόμη η ίδια μαμά, αλλά υπήρξα κάποτε παιδάκι και τώρα εκπαιδευτικός. Γι’ αυτό λοιπόν, θα προσπαθήσω στη συνέχεια να συνοψίσω κάποιες συμβουλές τόσο για εσάς, όσο και για τα παιδάκια σας, ώστε να μην αγχώνεστε αλλά να βοηθήσετε το παιδάκι σας να ανταπεξέλθει στη νέα σχολική χρονιά.
- Βάλτε σε μία τάξη τις δραστηριότητες που παρακολουθεί το παιδί σας εκτός σχολείου! Τι εννοώ με αυτό; Οι περισσότεροι γονείς, αν και γνωρίζω πως το κάνετε για καλό και θέλετε να βοηθήσετε το παιδί σας, καταλήγετε να υπερφορτώνετε το πρόγραμμά του με αποτέλεσμα το παιδί να πιέζεται. Περιμένετε, αρχικά, να σας δώσει το σχολικό πρόγραμμα ο εκπαιδευτικός της τάξης και στη συνέχεια, σύμφωνα με αυτό οργανώνετε τις εξωσχολικές δραστηριότητες. Αν ένα παιδί πρέπει σε ένα απόγευμα να μάθει Ιστορία, Φυσική και να λύσει άπειρα φύλλα εργασιών Μαθηματικών και Γλώσσας τότε δεν μπορεί το ίδιο απόγευμα να παρακολουθήσει τρεις ώρες ξένη γλώσσα και άλλες τόσες ώρες μουσική και χορό. Βοηθήστε το παιδάκι σας να θέσει προτεραιότητες. Το σχολείο, σε κάθε περίπτωση, αποτελεί προτεραιότητα του παιδιού. Στη συνέχεια, σύμφωνα με αυτό κανονίζουμε και το ποιες εξωσχολικές δραστηριότητες μπορεί να παρακολουθήσει. Σας το λέω αυτό όχι μόνο σαν εκπαιδευτικός, αλλά κι ως τελειομανής ενήλικας! Πολλές φορές, ακόμη και σήμερα, πιέζω τον εαυτό μου να δουλέψει παραπάνω, να εργαστεί παραπάνω και καταλήγουν πράγματα τα οποία μου αρέσουν και η ίδια έχω επιλέξει, να τα αντιπαθήσω. Το παιδί σας δεν μπορεί να είναι χαρούμενο πηγαίνοντας μόνο σχολείο, διαβάζοντας, τρώγοντας και πηγαίνοντας φροντιστήρια. Χρειάζεται έστω μία ώρα την ημέρα να παίξει και ακόμη καλύτερα να παίξετε μαζί του κι εσείς και να συζητήσετε. Παιδιά τα οποία βρίσκονται στην εφηβεία, μία ιδιαίτερα «ευαίσθητη» περίοδο για το άτομο, χρειάζονται χρόνο και χώρο να εκφραστούν και να αγαπήσουν τον εαυτό τους. Δεν είμαι υπέρ των άσκοπων ωρών μπροστά στον υπολογιστή, ιδιαίτερα για τα μικρά παιδιά και ούτε της νέα μόδας των «tablet». Αυτές τις ελεύθερες ώρες είναι καλό το παιδί να παίζει επιτραπέζια, να ζωγραφίζει, να γελά και να μιλά μαζί σας. Επιπλέον, δε χρειάζεται ένα παιδί από την ηλικία των έξι ετών να μαθαίνει τρεις ξένες γλώσσες, δύο μουσικά όργανα και τέσσερα αθλήματα! Ναι, φαίνεται υπερβολικό αλλά υπάρχουν γονείς που το θεωρούν πολύ φυσιολογικό κι αυτή είναι αριθμοί τους οποίους έχω ακούσει…
- Οργανώστε το δωμάτιο του παιδιού σας κατάλληλα! Το γεγονός ότι θα προστεθούν νέα βιβλία και τετράδια, δε σημαίνει πως στο παιδικό ή εφηβικό δωμάτιο πρέπει να επικρατεί το απόλυτο χάος. Είναι σημαντικό μέσα στο παιδικό δωμάτιο ή σε κάποιο άλλο χώρο του σπιτιού, αν δεν υπάρχει η άνεση μέσα στο παιδικό δωμάτιο, να υπάρχει «η γωνιά μελέτης», όπως την αποκαλώ εγώ. Τι σημαίνει αυτό; Χρησιμοποιείτε κάποιο μικρό τραπεζάκι και μία καρέκλα ώστε το παιδί σας να γνωρίζει πως όταν διαβάζει ή γράφει είναι σημαντικό για τη συγκέντρωσή του να κάθεται εκεί. Από την άλλη, γνωρίζω από προσωπική εμπειρία πως κάποια παιδιά δεν καταφέρνουν έτσι να συγκεντρωθούν. Σε οποιαδήποτε περίπτωση, δίνετε στο παιδί σας πρωτοβουλία να επιλέξει το ίδιο το χώρο στον οποίο θέλει να διαβάζει αλλά και τη διαμόρφωσή του. Είναι σημαντικό το παιδί να προσφέρει το ίδιο μέσα στον προσωπικό του χώρο τις πινελιές τις οποίες επιθυμεί ώστε να νιώθει άνετα και ευχάριστα. Αυτό, φυσικά, δε σημαίνει πως οι γονείς πρέπει να ξοδέψουν μεγάλα χρηματικά ποσά προκειμένου να αγοράσουν καινούριο και ευρύχωρο γραφείο, βιβλιοθήκη και διάφορα άλλα έπιπλα για το δωμάτιο του παιδιού. Ένα παλιό μικρό τραπέζι και μία καρέκλα αν βαφτούν με ένα αγαπημένο χρώμα και προσθέσουμε σε αυτά και τη φαντασία των παιδιών μπορούν να δημιουργήσουν ένα ξεχωριστό δωμάτιο! Θα ήταν, επίσης, καλό να υπάρχει μία μικρή βιβλιοθήκη για τα παιδιά ώστε να οργανώνουν τα βιβλία τους, αλλά και η χρήση παλιών ραφιών η ακόμα και κουτιών μπορεί να φανεί εξαιρετικά χρήσιμη. Ακόμη, αν οι τοίχοι είναι άδειοι, μία έξυπνη ιδέα, την οποία ακολουθήσαμε πέρυσι με μία μαθήτριά μου, είναι η ανάρτηση αφισών–poster με τα πιο δύσκολα σημεία κάθε μαθήματος. Με αυτό τον τρόπο, οι μαθητές βοηθιούνται στην επανάληψη τους και αφομοιώνουν καλύτερα τα σημεία που τους δυσκολεύουν.
- Δίνουμε κίνητρα στα παιδιά μας να διαβάσουν! Ναι, πριν λίγα χρόνια, μέχρι να μπω σε τάξη ή να εργαστώ με παιδιά ως παράλληλη στήριξη και ιδιαίτερα μαθήματα, υποστήριζα πως είναι δεδομένο ότι τα παιδιά πρέπει να ξέρουν ότι πρέπει να μελετήσουν, πως πρέπει να κατανοούν όταν τους λέμε ότι είναι για το καλό τους κλπ. Να λοιπόν που η μικρή εμπειρία μου δείχνει πως κανένα παιδί δεν το συνειδητοποιεί άμεσα αυτό και γιατί να το κάνει άλλωστε; Μιλάμε για παιδιά, όχι για ενήλικες που ζουν τη ζωή τους κι έχουν καταλάβει την αξία της εκπαίδευσης. Συζητούμε με τα παιδιά μας και τους μιλούμε ατελείωτες ώρες για το πόσο σημαντικό είναι να δίνουν τον καλύτερο εαυτό τους στο σχολείο. Να είστε σίγουροι πως τα παιδιά καταλαβαίνουν και σε βάθος χρόνου εκτιμούν και πράττουν. Επιπλέον, επαινείτε το παιδί σας για όλες τις προσπάθειες που κάνει κατά τη διάρκεια της χρονιάς και μην απογοητεύεστε αν αποτύχει σε κάποιο μάθημα. Άλλωστε, κανείς δεν μπορεί να είναι τέλειος σε όλα: Κάποια παιδιά έχουν κλίση στα Μαθηματικά, κάποια στις Τέχνες, κάποια στη Γραμματική… Προωθείτε το παιδί σας να δίνει παντού τον καλύτερο του εαυτό αλλά αν ανακαλύψετε πως έχει μία συγκεκριμένη κλίση, βοηθήστε το να την καλλιεργήσει και μην το πιέζετε να φέρει τα ίδια αποτελέσματα σε όλους τους τομείς. Κάποιοι ζωγραφίζουν μαγικά, άλλοι τραγουδούν καταπληκτικά, άλλοι με αυτά που γράφουν σε ταξιδεύουν, ερευνητές με τις ανακαλύψεις τους άλλαξαν τον κόσμο και πάει λέγοντας. Δεν μπορούμε όλοι να τα καταφέρνουμε το ίδιο σε όλα και είναι σημαντικό το παιδί από μικρή ηλικία να το συνειδητοποιεί και να ζει με αυτή την αλήθεια. Ωστόσο, επαινούμε τα παιδιά μας για όλες τις προσπάθειες που κάνουν και τους δίνουμε ώθηση να συνεχίσουν να προσπαθούν. Από την άλλη, είναι σημαντικό παιδιά που μας απογοητεύουν επανειλημμένα με την αδιαφορία τους – ναι, υπάρχουν μαθητές που ενώ τους ζητάς να εστιάσουν σε κάτι συγκεκριμένο και να βελτιωθούν, εξακολουθούν να μην ακούνε – να τους το αναφέρουμε και να δέχονται και τις ανάλογες συνέπειες, όπως για παράδειγμα χαμηλότερο βαθμό. Δεν μπορούμε οι εκπαιδευτικοί να συγκρίνουμε ένα μαθητή που πάντα προσπαθεί και έρχεται διαβασμένος στο σχολείο με ένα μαθητή που απλά αδιαφορεί για τα λεγόμενά μας. Από την άλλη, ως εκπαιδευτικός, πάντοτε εκτιμώ την προσπάθεια που κάνει ένας μαθητής κι όχι το πόσο γρήγορα την κάνει, εννοώντας πως δε θεωρώ κατώτερο ένα μαθητή που χρειάζεται δέκα λεπτά για να λύσει την άσκηση σε σχέση με ένα μαθητή που χρειάζεται πέντε: Το αποτέλεσμα μετράει και φυσικά ο κόπος του παιδιού. Με τη σειρά τους και οι γονείς, μπορούν να υποσχεθούν στο παιδί τους που κοπιάζει συστηματικά, ένα περίπατο στο πάρκο, μία βόλτα όλη η οικογένεια μαζί, παιχνίδι με φίλους και συμμαθητές ή ακόμη και την παρακολούθηση μίας ταινίας τρώγοντας για παράδειγμα πίτσα. Όλοι χρειαζόμαστε κίνητρα για να εργαστούμε, το ίδιο φυσικά και τα παιδιά μας!
Για επιπλέον συμβουλές για το πώς μπορούν οι γονείς να βοηθήσουν τα παιδιά τους να ανταπεξέλθουν στην έναρξη της σχολικής χρονιάς, μπορείτε να διαβάσετε και το παλαιότερο άρθρο μου «Επιστροφή στα θρανία: Πως να βοηθήσετε το παιδί σας να προσαρμοστεί στη σχολική πραγματικότητα https://www.ifigeneiamanitsa.com/greek–articles/8424037 .